
Hazard
Hazard to w wielkim uproszczeniu wszystkie gry losowe, w których stawką są pieniądze lub inne dobra. Ruletka jest uważana powszechnie za najdoskonalsze narzędzie (grę) z gatunku gier losowych – w odróżnieniu choćby od gier kombinatorycznych, gdzie za idealną grę można uznać choćby szachy (w nich los nie odrywa żadnej roli, w ruletce dokładnie na odwrót).
Hazard towarzyszy ludzkości od zarania dziejów, choć z biegiem stuleci zmieniała się jego funkcja czy narzędzia, za pomocą których go uprawiano. Jego ślady znajdujemy praktycznie we wszystkich starożytnych cywilizacjach. Początkowo silnie wiązął się z rytuałem religijnym i wróżebnym. Sam termin pochodzi z jęz. arabskiego i wskazuje jednocześnie na najstarszą i najbardziej rozpowszechnioną formę hazardu, czyli kości. „Al-zahr” znaczy „gry w kości”, „grającego w kości”. Termin ten przez obszar Hiszpanii został w średniowieczeu rozpowszechniony w Europie, choć samo słowo hazard np. w jęz. francuskim czy angielskim nie oznacza hazardu, a ryzyko, zagrożenie (co, swoją drogą, świetnie nadaje kontekst, w którym należy postrzegać zjawisko hazardu rozumianego jako gry).
Szybko obok kości do gry wykształciły się inne formy i narzędzia hazardu, a samo zjawisko zaczęło ewoluować w kierunku zorganizowanej rozrywki. Pojawiły się pierwsze, począkowo prymitywne, gry planszowe, a przedmiotem zakładu stały się także zawody sportowe czy walki. Pod koniec pierwszego tysiąclecia w Chinach pojawiły się karty do gry, które wkrótce zawitały do Europy, zyskując znacząco na popularności. W XVII w. w Genui narodziła się współczesna forma loterii liczbowej, a w kolejnym stuleciu wynaleziono ruletkę (tu palmę pierwszeństwa przypisuje się Francuzom), która dała początek szeregu gier cylindrycznych.
Najwyższą formą organizacji hazardu jest kasyno. Choć ich początek można dojrzeć w organizazowanych już w średniowieczu domach / wydzielonych miejscach na gry losowe (ale tylko na ściśle określony czas i warunkach), to zasadniczo za pierwsze na świecie kasyno uważa się to otwarte w Wenencji w 1683 r. W ślad za nim powstały kolejne.
W XIX w., w pierwszej kolejności na terenie państw niemieckich, zaczęły powstawać kasyna, które zaczęły odgrywać kluczową rolę w rozwoju do tej pory niewielkich miast – kurortów górskich lub nadmorskich (tutaj nie sposób nie wspomnieć o Homburg an der Höhe). Były one traktowane jako rozwiązanie trudnej sytuacji finansowej, czy wręcz bankructwa – tak było ze słynnym kasynem Monte Carlo w Monako, otwartym w 1865 r. Kilka lat później, po wprowadzeniu zakazdu praktycznie w całej Europie, pozostało ono jedynym legalnym domem gier, co otworzyło drogę do jego sukcesu i stało się przyczyną narodziny symbolu, czy wręcz synonimu hazardu Belle Epoque – Monte Carlo właśnie.
Pod koniec XIX w. pojawiły się pierwsze automaty do gier, które mniej więcej 70 lat później zaczęły być wypierane przez maszyny elektroniczne. W połowie lat 90. XX w. pojawił sie e-gambling, a więc hazard online, dziś już niemal powszechny.
XX stulecie przyniosło też nowe, o wiele większa centra hazardu – na czele z Las Vegas i Atlantic City w USA, czy wreszcie (szczególnie dominujące w ostatnich latach) wielkie kompleksy kasyn w Azji – przede wszystkim w Makao i Singapurze.
Nie zmienia się tylko jedno – hazard budził i budzi nadal wiele, nierzadko skrajnych emocji.
Aktualnie badane zagadnienia:
- kasyna Rzeszy (1940-1944): Baden-Baden, Sopot (Zoppot), Baden bei Wien
- kasyno w Sopocie (Zoppot) 1919-1944
- kasyno w Sandkrug (dziś Kłajpeda) 1921-1930
- hazard w Generalnym Gubernatorstwie
- hazard w obozach jenieckich i koncentracyjnych
- nielegalny hazard w II RP
- wyścigi konne w Rzeszy Niemieckiej
- historia porównawcza kasyn na świecie w XX w.
- kasyno w Monako (Monte Carlo) od 1865 (ze szczególbym uwzględnieniem okresu do końca II wojny światowej)
- kasyno w San Remo 1905/1927-1940