12-13 listopada w Ratuszu Głównomiejskim w Gdańsku (ul. Długa 46/47) odbędzie się konferencja naukowa pod tytułem "Między prowincjonalizmem a nowoczesnością. Gdańsk w XIX wieku". Organizatorami wydarzenia jest Muzeum Gdańska oraz Instytut Historii PAN.  Zaplanowano wystąpienia 28 badaczy reprezentujących różne dyscypliny naukowe i łącznie 18 różnych instytucji.

Sam pomysł, by wreszcie więcej uwagi poświęcić właśnie losom Gdańska w XIX w., kiedy zmiany w jego kształcie, funkcjach czy społeczeństwie były bodaj najdynamiczniejsze, a ich efekty odczuwamy do dziś, był strzałem w przysłowiową dziesiątkę. Rzecz jasna, już wcześniej pojawiały się konferencje czy seminaria, które dotykały historii "pruskiego" (tj. z lat 1814-1914/1920) Gdańska, ale zdaje się, że nadchodzące wydarzenie będzie pierwszym tak dużym i będącym próbą różnorodnego podejścia do zasygnalizowanego w tytule pewnego problemu z percepcją dziejów Gdańska. Problemu, który wynika z jednej strony z wciąż brakiem szeregu opracowań (zarówno naukowych, jak i popularnonaukowych) dotyczących tego okresu, z drugiej - chyba w jakimś stopniu nadal pokutującym "balastem" związanym z faktem, że mowa o okresie panowania pruskiego.

Co ważne, historia i pozycja miasta nad Motławą zostanie zaprezentowana szerzej, na tle także innych ośrodków miejskich ówczesnego Królestwa Prus: Bydgoszczy, Elbląga, Torunia, Sopotu, Poznania czy Szczecina, których będą dotyczyły pojedyncze wystąpienia. 

Zakres tematyczny poruszanych zagadnień będzie szeroki - prelegenci będą mówili m. in. o świątyniach, cmentarzach, szpitalach, szkolnictwie czy stoczniach. Stosunkowo dużo miejsca poświęcone będzie infrastrukturze wodociągowo-kanalizacyjnej, ale też nie bez przyczyny, wszak Gdańsk posiadał w XIX w. jeden z najnowocześniejszych systemów tego typu w Europie. Ciekawie zapowiadają się też te wystąpienia, podczas których zostaną przedstawione stosunkowo mniej znane wątki, takie jak np. kobiety w administracji Gdańska na początku XX w., organizacja policji czy udział miasta w wystawach przemysłowych.

Ramy czasowe przyjęte dla wystąpień prezentowanych na konferencji nie pasują do dosłownie rozumianego XIX w. Obejmować będą niemal wyłącznie okres po 1814 r. (tj. tzw. drugi okres pruski), a tym samym także i początek XX w. (tj. do 1914 r.), co jest oczywistym zabiegiem, zważywszy na silną cezurę właśnie momentu wybuchu Wielkiej Wojny, a nie samego przełomu stuleci. Choć uwaga skupi się ma okresie pruskim, to jednak znajdzie się też chwila refleksji nad znaczeniem dla historii Gdańska pierwszego chronologicznie wolnego miasta (a więc lat 1807-1814).

Będę miał przyjemność także zaprezentować na konferencji referat. Tym razem skupię się na rozwoju nad Motławą nowocześnie rozumianego sportu - wpierw ruchu turnerskiego, następnie głównie sportów wodnych, rowerowych, tenisa ziemnego oraz gier zespołowych, z piłką nożną i ręczną na czele.
Temat referatu: Narodziny nowoczesnego sportu w Gdańsku (1859-1914).

Szczegółowy program całej konferencji (jako plik .pdf) do ściągnięcia TUTAJ.