Tytułowy Stalag XX B był stałym, niemieckim obozem jenieckim, przeznaczonym dla szeregowców i podoficerów. Istniał od grudnia 1939 r. do stycznia 1945 r. Nie liczący nieco ponad miesiąca, tj. okresu do końca stycznia 1940 r., kiedy formalnie funkcjonował w miejscowości Licze pod Kwidzynem, Stalag XX B przypisany był do malborskiego garnizonu.
Od 1940 r. do mniej więcej końca 1943 r. dominowali w obozie jeńcy brytyjscy, choć też nie jakoś znacznie. Od początku 1944 r. Stalag XX B zaczął nabierać charakteru bardziej obozu "francuskiego". Pod względem liczebności obu wymienionych grup jenieckich, sytuacja w malborskim obozie i tak była o wiele bardziej zbilansowana, niż w toruńskim Stalagu XX A, który był wybitnie "brytyjskim" obozem.
Stalag XX B był największym (pod względem liczebności podlegających pod jego komendanturę jeńców) obozem jenieckim w regionie, czyli XX okręgu wojskowym. Najwięcej zarejestrowanych jeńców (tj. w obozie, szpitalu jenieckim i licznych komandach roboczych podlegających pod obozową komendanturę) przebywało w sierpniu 1944 r. - ponad 35 tysięcy. Według ostrożnych szacunków, przez cały okres istnienia Stalagu XX B przewinęło się przez niego przynajmniej 55 tysięcy jeńców. Samych komand roboczych pod koniec wojny było ponad 1000. Co ważne, komanda Stalagu XX B były rozsiane po całej, północnej części XX okręgu wojskowego (swoim zasięgiem pokrywał się z Okręgiem Rzeszy Gdańsk-Prusy Zachodnie), a więc tym samym w największych ośrodkach produkcyjnych regionu - Gdańsku, Elblągu i Gdyni.
Mając powyższe na uwadze zaskakuje fakt, że do tej pory historia Stalagu XX B w istocie nie doczekała się żadnego, rzetelnego opracowania naukowego, ani wystawy. Wielkie brawa należą się więc Muzeum Miasta Malborka, a w szczególności kuratorce opisywanej wystawy, Pani Beacie Grudzieckiej, za podjęcie tego ważnego tematu. Warto dodać, że obok wystawy przygotowana została także publikacja naukowa Stalag XX B. Historia nieopowiedziana. Komentarz historyczny do wystawy czasowej (Malbork 2021, s. 118; ISBN: 978-83-950992-29). Do dyspozycji oddano także wersje językowe: angielską i niemiecką, lecz jedynie w formie plików .pdf (do ściągnięcia za pomocą QR kodów umieszczonych na okładce publikacji).
W wydawnictwie zaprezentowano dziewięć różnej długości tekstów, które razem składają się de facto na pierwsze wydawnictwo poświęcone bezpośrednio Stalagowi XX B. Nie ma ono charakteru monograficznego ujęcia, ale i tak - wierzę w to - stanowić będzie istotny punkt odniesienia dla przyszłych, potrzebnych, badań i opracowań. Tak się składa, że i ja dołożyłem swoje przysłowiowe trzy grosze do wystawy i wydawnictwa. Tekst mojego autorstwa zatytułowany Stalag XX B Marienburg: geneza i znaczenie obozu jenieckiego w Malborku-Wielbarku w latach II wojny światowej otwiera wspomnianą publikację, ponadto brałem udział jako jeden z konsultantów i zarazem jako przedstawiciel Polsko-Amerykańskiej Fundacji Upamiętnienia Obozów Jenieckich w Szubinie, w pracach nad samą ekspozycją.
W organizację wystawy czy powstanie opisanej publikacji zaangażowano szereg podmiotów. Same zbiory prezentowane na ekspozycji pochodzą nie tylko ze zbiorów Muzeum Miasta Malborka, ale też osób prywatnych czy prywatnego Muzeum Historyczno-Wojskowego w Toruniu, które dysponuje ciekawymi artefaktami jenieckimi związanymi głównie z "bliźniaczym" Stalagiem XX A Thorn. Partnerami wystawy zostały także wybrane samorządy, stowarzyszenia, fundacje czy zakłady samorządowe. Warto zwrócić uwagę, że ekspozycja uzyskała honorowe patronaty Ambasady Brytyjskiej oraz Francuskiej z Warszawy, a także Marszałka Województwa Pomorskiego. Dofinansowanie projektu pochodzi zaś ze środków Muzeum Historii Polskiej (program "Patriotyzm Jutra") oraz Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej.
Gorąco zapraszam do zapoznania się z wystawą o Stalagu XX B. Szczegóły organizacyjne (w tym informacje o otwarciu) znajdą Państwo na stronie Muzeum Miasta Malborka. Jestem przekonany, że warto. Historia jeniecka - tak samych jeńców, jak i obozów czy dawnych komand rozsianych w naszym regionie - nadal czeka na opracowanie i popularyzację. Takiej okazji, jak wspomniana ekspozycja, nie powinno się więc przegapić.
Mając powyższe na uwadze zaskakuje fakt, że do tej pory historia Stalagu XX B w istocie nie doczekała się żadnego, rzetelnego opracowania naukowego, ani wystawy. Wielkie brawa należą się więc Muzeum Miasta Malborka, a w szczególności kuratorce opisywanej wystawy, Pani Beacie Grudzieckiej, za podjęcie tego ważnego tematu. Warto dodać, że obok wystawy przygotowana została także publikacja naukowa Stalag XX B. Historia nieopowiedziana. Komentarz historyczny do wystawy czasowej (Malbork 2021, s. 118; ISBN: 978-83-950992-29). Do dyspozycji oddano także wersje językowe: angielską i niemiecką, lecz jedynie w formie plików .pdf (do ściągnięcia za pomocą QR kodów umieszczonych na okładce publikacji).
W wydawnictwie zaprezentowano dziewięć różnej długości tekstów, które razem składają się de facto na pierwsze wydawnictwo poświęcone bezpośrednio Stalagowi XX B. Nie ma ono charakteru monograficznego ujęcia, ale i tak - wierzę w to - stanowić będzie istotny punkt odniesienia dla przyszłych, potrzebnych, badań i opracowań. Tak się składa, że i ja dołożyłem swoje przysłowiowe trzy grosze do wystawy i wydawnictwa. Tekst mojego autorstwa zatytułowany Stalag XX B Marienburg: geneza i znaczenie obozu jenieckiego w Malborku-Wielbarku w latach II wojny światowej otwiera wspomnianą publikację, ponadto brałem udział jako jeden z konsultantów i zarazem jako przedstawiciel Polsko-Amerykańskiej Fundacji Upamiętnienia Obozów Jenieckich w Szubinie, w pracach nad samą ekspozycją.
W organizację wystawy czy powstanie opisanej publikacji zaangażowano szereg podmiotów. Same zbiory prezentowane na ekspozycji pochodzą nie tylko ze zbiorów Muzeum Miasta Malborka, ale też osób prywatnych czy prywatnego Muzeum Historyczno-Wojskowego w Toruniu, które dysponuje ciekawymi artefaktami jenieckimi związanymi głównie z "bliźniaczym" Stalagiem XX A Thorn. Partnerami wystawy zostały także wybrane samorządy, stowarzyszenia, fundacje czy zakłady samorządowe. Warto zwrócić uwagę, że ekspozycja uzyskała honorowe patronaty Ambasady Brytyjskiej oraz Francuskiej z Warszawy, a także Marszałka Województwa Pomorskiego. Dofinansowanie projektu pochodzi zaś ze środków Muzeum Historii Polskiej (program "Patriotyzm Jutra") oraz Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej.
Gorąco zapraszam do zapoznania się z wystawą o Stalagu XX B. Szczegóły organizacyjne (w tym informacje o otwarciu) znajdą Państwo na stronie Muzeum Miasta Malborka. Jestem przekonany, że warto. Historia jeniecka - tak samych jeńców, jak i obozów czy dawnych komand rozsianych w naszym regionie - nadal czeka na opracowanie i popularyzację. Takiej okazji, jak wspomniana ekspozycja, nie powinno się więc przegapić.